Kerkgeschiedenis
De geschiedenis van de kerk is hieronder in het kort beschreven
In het midden van de vorige eeuw is de kerkgeschiedenis uitgebreid beschreven door ds De Nie, die daarbij gebruik maakte van het oude archief van de kerk. Deze documenten kunt u via de link in het venster hiernaast raadplegen.
Daaronder zijn enkele andere documenten opgenomen die een historisch beeld geven van Wyns en omstreken.
Al deze documenten worden in een nieuw venster geopend.
Oorsprong
Wyns wordt in het jaar 949 voor het eerst genoemd in het register van abt Hadamar van het klooster Fulda in Duitsland. Na de dood van Bonafatius, die eveneens monnik van dit klooster was, kwam het klooster in bezit van grond, door Friezen geschonken. Hadamar reisde in deze streken rond om de bezittingen van het klooster te inventariseren.Rond het jaar 1200 begonnen de Wynzers aan de bouw van de Kerk. Door de ligging aan goed vaarwater kon direct in kloostermoppen worden gebouwd. De kerk werd gewijd aan St Vitus. Het dorp Wyns was toen nog georiënteerd op Leeuwarden waar de Oldehove eveneens de naam van deze heilige droeg.
Winningen, zoals Wyns in die tijd heette, gaf haar naam aan het hele centrale en noordelijke deel van Oostergo. De gezamenlijke bestuurders/rechters, achttien in getal, kwamen bijeen in de Wynzer Kerk. Hier kregen belangrijke besluiten hun beslag en juridisch had Wyns de functie van Gerechtshof van Oostergo. De eerste te boek gestelde bijeenkomst vond plaats in het jaar 1224 tussen abt Emo van het klooster Mariëngaard te Hallum en proost Hendrik van het klooster bij Witte Wierum. Een tweede bijeenkomst van dezelfde personen is op last van de paus zelf in Wyns belegd.
In 1242 vergaderen in Wyns zes grietmannen om het bestuursreglement vast te stellen voor het als nieuw land in gebruik te nemen zuidelijk deel van de dichtgeslibde Middelzee. Een deel van dit reglement is getiteld Wynyma Wilkeren, de keuren van Wyns. Iedere grietman had er een afschrift van en het origineel werd opgeborgen in het in 1170 gestichte klooster Bethlehem in Bartlehiem, dat even ten noorden van Wyns ligt. Oorkonden van dergelijke besluiten tot en met het jaar 1400 zijn bewaard gebleven.
Na de reformatie
Sinds de Reformatie valt het gebouw samen met de kerken van Gytsjerk en Oentsjerk onder de bevoegdheid van één kerkvoogdij. Eens in de twee maanden wordt er nog steeds een kerkdienst gehouden.De toren is in 1862 met een kleinere steen gedeeltelijk ommetseld.
In de toren hingen oorspronkelijk twee klokken waarvan de kleine in 1711 is gegoten door Petrus Overney. De grote klok is in 1928 vervangen omdat er een scheur in zat. In 1943 zijn de klokken door de bezetting weggehaald en nooit meer teruggekomen. In 1949 zijn er een tweetal nieuwe klokken geplaatst, afkomstig van de gieterij van Van Bergen in Heiligerlee.
De preekstoel is van eikenhout en zwart geverfd en stamt uit het laastst van de 17e eeuw, evenals het doophek met zijn gedraaide ballusters.
Het orgel werd in 1889 geplaatst door de firma Bakker en Timmenga uit Leeuwarden. Overeengekomen was de bouw van een één-klaviers orgel met 5 registers en een gereserveerde plaats voor een Fluit 4 vt. Bij oplevering is de 4-voets fluit toch geplaatst zonder .kostenverhoging. Hiervoor is echter wel bestaand materiaal gebruikt
Het onderhoud van het orgel is altijd in handen van Bakker en Timmenga gebleven. Er zijn in de loop der jaren nauwelijks reparaties uitgevoerd. Wel is er in 2003 een elektrische windmachine geplaatst.
Op dit moment zijn er door de vergrijzing en het teruglopend kerkbezoek, plannen om de kerk na ruim 400 jaar af te stoten.
Volg deze link voor een uitgebreidere beschrijving van de kerk en het interieur.